Stolpersteine
Die Stolpersteine sind ein Projekt des Kölner Künstlers Gunter Demnig (* 27. Oktober 1947)[1].
Das Kunstprojekt
Die in Fußwege eingebetteten Gedenksteine halten die Erinnerung an die Opfer des Nationalsozialismus - jüdische Bürger, Sinti und Roma, politisch Verfolgte, Homosexuelle, Zeugen Jehovas und "Euthanasie"-Opfer - wach. Auf den etwa zehn mal zehn Zentimeter großen Stolpersteinen sind kleine Messingplatten mit den Namen und Lebensdaten von NS-Opfern angebracht. Sie werden vor dem letzten bekannten und frei gewählten Wohnort in das Pflaster des Gehweges eingelassen. Finanziert werden die Stolpersteine durch private Spenden.
In Kiel wurden bereits 223[2] Stolpersteine verlegt. Sie sind gemeinsam mit den 2 in Kronshagen verlegten Stolpersteinen in der unten stehenden Tabelle aufgeführt.
Beteiligung von Schulen
Die Verlegung von Stolpersteinen wird in Kiel von mehreren Schulen begleitet. Einige Opfer waren in demselben Alter wie die heute recherchierenden Jugendlichen. Fachkundige Ehrenamtler unterstützen Lehrkräfte, Schülerinnen und Schüler bei ihren Nachforschungen; zu diesem Zweck stehen viele historische Quellen in Kopie zur Verfügung. Die Ergebnisse dieser Recherchen tragen die Schülerinnen und Schüler während der Verlegung der Steine vor. Später werden die Texte im Internet und in einem Faltblatt veröffentlicht.[3]
Übersicht
Straße | Hausnr. | Name | Biografie | Foto | verlegt am |
---|---|---|---|---|---|
Adelheidstraße | 26 | Joachim Glanz | Biografie | Foto | |
Adelheidstraße | 26 | Markus Glanz | Biografie | Foto | |
Adelheidstraße | 26 | Esther Glanz, geb. Buchen | Biografie | Foto | |
Adelheidstraße | 26 | Hanna Offen | Biografie | Foto | |
Adelheidstraße | 26 | Taube Offen, geb. Appelberg | Biografie | Foto | |
Adelheidstraße | 26 | Naftali Offen | Biografie | Foto | |
Annenstraße | 61 | Adolf Schlumper | Biografie | Foto | |
Annenstraße | 61 | Josef Schlumper | Biografie | Foto | |
Annenstraße | 61 | Samuel Schlumper | Biografie | Foto | |
Annenstraße | 61 | Rosa Schlumper, geb. Ruj | Biografie | Foto | |
Annenstraße | 61 | Karl Schlumper | Biografie | Foto | |
Augustenstraße | 66 | Heinrich Wegener | Biografie | Foto | |
Bülowstraße | 3 | Sophie Leipziger, geb. Eisack | Biografie | Foto | 18.05.2011 |
Dänische Straße | 30 | Sophie Ostwald | Biografie | Foto | |
Dänische Straße | 30 | Toni Ostwald | Biografie | Foto | |
Dänische Straße | 36 | Franziska Friedländer, geb. Stern | Biografie | Foto | |
Dänische Straße | 36 | Georg Friedländer | Biografie | Foto | |
Dorotheenstraße | 4 | Paul Schulz | Biografie | Foto | |
Eichhofstraße | 12 | Otto Eggerstedt | Biografie | Foto | |
Esmarchstraße | 20 | Vera Bruck | Biografie | Foto | |
Esmarchstraße | 20 | Elisabeth Bruck, geb. Henoch | Biografie | Foto | |
Esmarchstraße | 20 | Dr. Wilhelm Ludwig Bruck | Biografie | Foto | |
Exerzierplatz | 25 | Dorothea Wallach, geb. Tichauer | Biografie | Foto | 11.06.2012 |
Exerzierplatz | 25 | Hugo Wallach | Biografie | Foto | 11.06.2012 |
Exerzierplatz | 25 | Ursula Wallach | Biografie | Foto | 11.06.2012 |
Feldstraße | 55a | Erika Adler | Biografie | Foto | |
Feldstraße | 55a | Ruth Fiebelmann, geb.Adler | Biografie | Foto | |
Feldstraße | 55a | Lotti Adler | Biografie | Foto | |
Feldstraße | 55a | Ida Adler, geb. Einhorn | Biografie | Foto | |
Feldstraße | 55a | Max Adler | Biografie | Foto | |
Feldstraße | 7 | Fritz Ascher | Biografie | Foto | 11.06.2012 |
Feldstraße | 7 | Minna Ascher, geb. Levy | Biografie | Foto | 11.06.2012 |
Flämische Straße | 22a | Felix Berghoff | Biografie | Foto | 11.06.2012 |
Forstweg | 42 | Wilhelm Spiegel | Biografie | Foto | |
Forstweg | 81 | Dr. Max Fabian | Biografie | Foto | 18.05.2011 |
Geibelallee | 18 | Elisabeth Bandholz, geb. Roos | Biografie | Foto | |
Gerhardstraße | 64 | Heinrich Theede | Biografie | Foto | |
Griesingerstraße | 4 | Walter Raabe | Biografie | Foto | |
Gutenbergstraße | 7 | Hilde Cohn, geb. Czarna | Biografie | Foto | |
Gutenbergstraße | 7 | Arnold Cohn | Biografie | Foto | |
Gutenbergstraße | 7 | Friedel Cohn | Biografie | Foto | |
Gutenbergstraße | 7 | Uriel Cohn | Biografie | Foto | |
Gutenbergstraße | 7 | Sabine Cohn, geb. Czarna | Biografie | Foto | |
Hecktstraße | 3 | Hedwig Bräuer, geb. Gautsch | Biografie | Foto | |
Hecktstraße | 3 | Alfred Bräuer | Biografie | Foto | |
Herzog-Friedrich-Straße | 72 | Mila Sara Winzelberg | Biografie | Foto | |
Herzog-Friedrich-Straße | 72 | Sara Winzelberg, geb. Münz | Biografie | Foto | |
Herzog-Friedrich-Straße | 72 | Jehuda Zivi Hersch Winzelberg | Biografie | Foto | |
Herzog-Friedrich-Straße | 93 | Herbert Engel | Biografie | Foto | 18.05.2011 |
Holtenauer Straße | 37 | Gertrud Wronker | Biografie | Foto | 14.04.2016 |
Holtenauer Straße | 103 | Heinrich Albers | Biografie | Foto | 14.04.2016 |
Holtenauer Straße | 103 | Rolf Salomon-Salberg | Biografie | Foto | 14.04.2016 |
Holtenauer Straße | 122 | Josef Halbersberg | Biografie | Foto | 18.05.2011 |
Holtenauer Straße | 122 | Paula Halbersberg | Biografie | Foto | 18.05.2011 |
Holtenauer Straße | 13 | Dr. Carl Martin Steilberger | Foto | ||
Holtenauer Straße | 13 | Marie Charlotte Eveline Steilberger, geb. Zuchholdt | Foto | ||
Holtenauer Straße | 26 | Ernst Bandholz | Biografie | Foto | |
Holtenauer Straße | 32 | Anneliese Pietsch | Biografie | Foto | |
Holtenauer Straße | 32 | Emil Pietsch | Biografie | Foto | 18.05.2011 |
Holtenauer Straße | 32 | Roseliese Pietsch | Biografie | Foto | 18.05.2011 |
Holtenauer Straße | 59a | Dr. Friedrich Schumm | Biografie | Foto | |
Holtenauer Straße | 59a | Hedwig Martha Schumm, geb. Moll | Biografie | Foto | |
Holtenauer Straße | 59a | Georg Schumm | Biografie | Foto | |
Iltisstraße | 36 | Minna Schüratzki, geb. Cohn | Biografie | Foto | 11.06.2012 |
Iltisstraße | 36 | Emil Cohn | Biografie | Foto | 11.06.2012 |
Iltisstraße | 36 | Henriette Cohn, geb. Gerson | Biografie | Foto | 11.06.2012 |
Jensendamm | 6 | Bruno Max Mainzer | Biografie | Foto | |
Jungfernstieg | 7 | Hermann Klapper | Biografie | Foto | 18.05.2011 |
Jungfernstieg | 7 | Isidor Klapper | Biografie | Foto | 18.05.2011 |
Jungfernstieg | 7 | Jonny Klapper | Biografie | Foto | 18.05.2011 |
Jungfernstieg | 7 | Bernhard Klapper | Biografie | Foto | 18.05.2011 |
Jungfernstieg | 7 | Esther Klapper, geb. Klapper | Biografie | Foto | 18.05.2011 |
Kaiserstraße | 73 | Rolf Abel Wilhelm Karlsberg | Biografie | Foto | |
Kaiserstraße | 92 | Wilhelm Wilke | Biografie | Foto | |
Kieler Straße | 43 | Friedrich Belz | Biografie | Foto | |
Kieler Straße | 43 | Otto Martens | Biografie | Foto | |
Kleiner Kuhberg | 26 | Mendel Czapnik | Biografie | Foto | 13.08.2013 |
Kleiner Kuhberg | 26 | Anna Markus-Bard, geb. Bradspies | Biografie | Foto | 13.08.2013 |
Kleiner Kuhberg | 26 | Osias Markus | Biografie | Foto | 13.08.2013 |
Kleiner Kuhberg | 28 | Golda Weitz | Biografie | Foto | 13.08.2013 |
Kleiner Kuhberg | 28 | Minna Weitz | Biografie | Foto | 13.08.2013 |
Kleiner Kuhberg | 28 | Leo Weitz | Biografie | Foto | 13.08.2013 |
Kleiner Kuhberg | 28 | Jakob Weitz | Biografie | Foto | 13.08.2013 |
Kleiner Kuhberg | 28 | Rosa Winzelberg | 01.10.2014 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | Chana Winzelberg, geb. Otter | 01.10.2014 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | Samuel Winzelberg | 01.10.2014 | ||
Koldingstraße | 4 | Bernhard Eppstein | Foto | 01.10.2014 | |
Küterstraße | 20-24 | Recha Brock | Biografie | Foto | 14.04.2016 |
Küterstraße | 20-24 | Max Brock | Biografie | Foto | 14.04.2016 |
Küterstraße | 28 | David Bachner | Biografie | Foto | 14.04.2016 |
Papenkamp | 7 | Siegfried David | Biografie | Foto | 14.04.2016 |
Papenkamp | 7 | Clara Heller | Biografie | Foto | 14.04.2016 |
Preußerstraße | 7 | Julius Cohn | Biografie | Foto | 14.04.2016 |
Preußerstraße | 7 | Selma Cohn | Biografie | Foto | 14.04.2016 |
Schülperbaum | 14 | Salomon Berger | 01.10.2014 | ||
Schülperbaum | 14 | Hinda Berger, geb. Fischler | 01.10.2014 | ||
Christian-Kruse-Straße | 14 | Hans Meier | 01.10.2014 | ||
Jungmannstraße | 28 | Helene Voss, geb. Lippmann | 01.10.2014 | ||
Hummelwiese | 1 | Erna Tana Rumpf, geb. Hertz | 01.10.2014 | ||
Jungmannstraße | 70a | Zita Feldmann | 01.10.2014 | ||
Jungmannstraße | 70a | Otto Feldmann | 01.10.2014 | ||
Jungmannstraße | 70a | Dina Feldmann | 01.10.2014 | ||
Jungmannstraße | 70a | Chaja Feldmann, geb. Weber-Lakritz | 01.10.2014 | ||
Jungmannstraße | 70a | Mendel Feldmann | 01.10.2014 | ||
Damperhofstraße | 21 | Rahel Ehrmann, geb. Feldmann | 01.10.2014 | ||
Damperhofstraße | 21 | Alfred Nagelberg | 01.10.2014 | ||
Damperhofstraße | 21 | Anni Nagelberg | 01.10.2014 | ||
Damperhofstraße | 21 | Leo Nagelberg | 01.10.2014 | ||
Damperhofstraße | 21 | Wolf Abraham Grünbaum | 01.10.2014 | ||
Damperhofstraße | 21 | Regina Grünbaum | 01.10.2014 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | Schoje Oskar Weber | 01.10.2014 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | Simcha Weber-Lakritz | 01.10.2014 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | Mirel Weber, geb. Lakritz | 01.10.2014 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | Alter Weber | 01.10.2014 | ||
Schaßstraße | 4 | Shimon Peterseil | 01.10.2014 | ||
Schaßstraße | 4 | Hudes Nades Peterseil | 01.10.2014 | ||
Sternstraße | 16 | Kalman Wilkenfeld | 13.08.2013 | ||
Sternstraße | 16 | Bertha Wilkenfeld, geb. Fraenkel | 13.08.2013 | ||
Sternstraße | 16 | Arnold Wilkenfeld | 13.08.2013 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | Rosa Weidmann | 01.10.2014 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | Ruth Weidmann | 01.10.2014 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | Arnold Weidmann | 01.10.2014 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | Leo Weidmann | 01.10.2014 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | Erna Recha Weidmann, geb. Weber-Lakritz | 01.10.2014 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | David Weidmann | 01.10.2014 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | Josef Winzelberg | 01.10.2014 | ||
Kleiner Kuhberg | 28 | Frieda Winzelberg | 01.10.2014 | ||
Damperhofstraße | 21 | Paula Reiss, geb. Nagelberg | 01.10.2014 | ||
Küterstraße | 1 | Esther Nagelberg | Foto | 13.08.2013 | |
Küterstraße | 1 | Dora Nagelberg | Foto | 13.08.2013 | |
Knooper Weg | 140 | Ida Nagel, geb. Holländer | 13.08.2013 | ||
Waitzstraße | 93 | Ingeborg Lüddeke | 13.08.2013 | ||
Schloßstraße | 14 | Recha Levy | 13.08.2013 | ||
Schloßstraße | 14 | Nathan Levy | 13.08.2013 | ||
Schloßstraße | 14 | Jacob Levy | 13.08.2013 | ||
Schloßstraße | 14 | Philipp Levy | 13.08.2013 | ||
Kronshagener Weg | 37 | Abraham Samuel Lenkowicz | 13.08.2013 | ||
Theodor-Heuss-Ring | 79 | Wilhelm Goldstein | 13.08.2013 | ||
Sternstraße | 16 | Taube Fraenkel, geb. Gutwirt | 13.08.2013 | ||
Preetzer Straße | 212 | Adolf Feybusch | 13.08.2013 | ||
Pickertstraße | 2a | Erich Cohn | 13.08.2013 | ||
Waitzstraße | 93 | Harry-Heinz Bauer | 13.08.2013 | ||
Klopstockstraße | 1 | Simon Winzelberg | 11.06.2012 | ||
Klopstockstraße | 1 | Sara Rosa Winzelberg, geb. Mandelberger | 11.06.2012 | ||
Möllingstraße | 20 | Salomon Meyer | 11.06.2012 | ||
Reeperbahn | 9 | Rebecca Löhndorf, geb. Ehrlich | 11.03.2012 | ||
Sophienblatt | 75 | Hugo Hahn | 11.06.2012 | ||
Rankestraße | 1 | Benzion Frank | 11.06.2012 | ||
Scharnhorststraße | 17 | Isidor Blumenthal | 11.06.2012 | ||
Scharnhorststraße | 17 | Irma Blumenthal, geb. Cahn | 11.06.2012 | ||
Scharnhorststraße | 17 | Liselotte Berghoff, geb. Blumenthal | 10.06.2012 | ||
Knooper Weg | 48a | Toni Metzger | |||
Knooper Weg | 48a | Leo Metzger | |||
Knooper Weg | 48a | Josef Baruch Metzger | |||
Knooper Weg | 48a | Isaak Metzger | |||
Knooper Weg | 48a | Ida Metzger | |||
Reventlouallee | 3 | Selma Maschke | 18.05.2011 | ||
Niemannsweg | 48 | Heinz-Siegmund Leven | 18.05.2011 | ||
Knooper Weg | 46 | Dora Hirsch | |||
Wilhelminenstraße | 27 | Herta Schnell | Foto | ||
Kronshagener Weg | 14 | Regina Ryfka Grubner, geb. Zollmann | |||
Kronshagener Weg | 14 | Shaja A. Grubner | |||
Waisenhofstraße | 1b | Sara Trieger, geb. Hojda | Foto | ||
Wilhelminenstraße | 27 | Else Schnell | Foto | ||
Langenbeckstraße | 45 | Willy Verdiek | |||
Waisenhofstraße | 34 | Hermann Metzger | |||
Waisenhofstraße | 39 | Minna Hansen | Foto | ||
Langenbeckstraße | 17 | Karl-Friedrich Richter | |||
Wall | 68 | Christian Heuck | |||
Kronshagener Weg | 14 | Pauline Kurz, geb. Panzanowa | |||
Waisenhofstraße | 34 | Frymeta Metzger, geb. Klapper | |||
Waisenhofstraße | 1b | Rubin Trieger | Foto | ||
Pickertstraße | 2 | Henni Cohn, geb Feilmann | |||
Westring | 202 | Oskar Nielsen | |||
Kronshagener Weg | 14 | Sarah Monheit, geb. Grubner | |||
Schulstraße | 7 | Ida Meyer, geb. Goldschmidt | |||
Pickertstraße | 2 | Willibald K. Cohn | |||
Stoschstraße | 1 | Dr. Heinrich Haller-Munck | |||
Preußerstraße | 10 | David Bertenthal | |||
Waisenhofstraße | 34 | Frimeta Lieser, geb. Strenger | |||
Schulstraße | 22 | Karl Simon | |||
Ringstraße | 36 | Wolf Sandbank | |||
Norddeutsche Straße | 18 | Friedrich Schmidt | |||
Preußerstraße | 10 | Sophie Bertenthal, geb. Berghoff | |||
Lerchenstraße | 18 | Josef Hersch Wiesner | |||
Wilhelminenstraße | 27 | Moritz Schnell | Foto | ||
Stoschstraße | 1 | Paula Haller-Munck | |||
Stormarnstraße | 1 | Heinrich Rasch | |||
Kronshagener Weg | 14 | Josef Grubner | |||
Lerchenstraße | 18 | Selma Ruth Wiesner | |||
Ringstraße | 36 | Betty Sandbank | |||
Ringstraße | 36 | Fanny Sandbank | |||
Preußerstraße | 10 | Ruth Bertenthal | |||
Waisenhofstraße | 34 | Adolf Isidor Metzger | |||
Ringstraße | 36 | Hermann Sandbank | |||
Kronshagener Weg | 14 | Dina Grubner | |||
Preußerstraße | 10 | Martha Bertenthal | |||
Ringstraße | 36 | Frieda Sandbank | |||
Kronshagener Weg | 14 | Mirla Monheit | |||
Preußerstraße | 10 | Simon Bertenthal | |||
Lerchenstraße | 18 | Regina Gerda Ruth Wiesner | |||
Lerchenstraße | 18 | Charlotte Wiesner | |||
Herzog-Friedrich-Straße | 72 | Abraham Bernhard Winzelberg | |||
Königsweg | 1 | Regina Karlsberg, geb. Berghoff | |||
Waisenhofstraße | 34 | Ruchla Lieser | |||
Waitzstraße | 58a | Herbert Henning | |||
Waisenhofstraße | 1b | Arthur Trieger | Foto | ||
Rendsburger Landstraße | 143 | Willi Dittmann | |||
Kronshagener Weg | 14 | Debora Grubner, geb. Scharf | |||
Kronshagener Weg | 14 | Grete Kurz | |||
Kronshagener Weg | 14 | Simon Grubner | |||
Stoschstraße | 1 | Hans-Ulrich Haller-Munck | |||
Kronshagener Weg | 14 | Pinkas Monheit | |||
Lerchenstraße | 18 | Cirel Wiesner, geb. Heller | |||
Ringstraße | 36 | Amalie Sandbank, geb. Bombach | |||
Eggerstedtstraße | 1 | Albrecht Marienfeld | Biografie | Foto | 05.03.2015 |
Niemannsweg | 133 | Aenne Liebreich | Biografie | Foto | 05.03.2015 |
Holtenauer Straße | 15 | Joseph Daltrop | Biografie | Foto | 05.03.2015 |
Breiter Weg | 4-6 | Josef Ehrlich | Biografie | Foto | 05.03.2015 |
Sophienblatt | 11 | Pauline Feldmann, geb. Schüler | Biografie | Foto | 05.03.2015 |
Feldstraße | 6 | Lina Friedmann, geb. Ehrlich | Biografie | Foto | 05.03.2015 |
Schillerstraße | 1 | Alwin Hurtig | Biografie | Foto | 05.03.2015 |
Schillerstraße | 1 | Franz Josef Hurtig | Biografie | Foto | 05.03.2015 |
Schillerstraße | 1 | Helene Hurtig | Biografie | Foto | 05.03.2015 |
Bartelsallee | 4 | Klara Stier-Somlo | Biografie | Foto | 05.03.2015 |
Einzelnachweise
- ↑ Wikipedia: „Gunter Demnig“
- ↑ Stand: April 2016
- ↑ Stolpersteine in Kiel - Informationen auf kiel.de